"Wilgotne miejsca" Charlotte Roche

Kiedy pod koniec lat sześćdziesiątych minionego stulecia Philip Roth opublikował „Kompleks Portnoya”, w Ameryce wybuchł skandal. Powieść o obsesji onanizowania się młodego bohatera ukrywała szereg rozterek związanych z pochodzeniem i tożsamością głównego bohatera. Nikt nie podejrzewał, że 40 lat później w Niemczech pewna prezenterka telewizyjna pokusi się o wydanie równie skandalicznej powieści o problemach niedbającej o higienę nastolatki; problemach z gatunku waginalno-odbytniczych. „Wilgotne miejsca” to tak naprawdę powieść o opresyjnej rodzinie w rozpadzie, o okrucieństwie rozwodu widzianego oczyma dojrzewającej dziewczyny, o pruderii matki i destrukcyjnym wpływie jej nadopiekuńczości. Powieść naturalistyczna i pełna fatalizmu. Powieść fatalna i – nie ma co ukrywać – po prostu obrzydliwa. Jeżeli to jest nowa jakość współczesnego pisania o kobiecości, kobiety powinny być mocno sfrustrowane, a jeśli odpowiedź na kult piękna idealnego, pozbawionego naturalnych woni, kształtów i zapachów, to propozycja skrajna, szokująca tanią prowokacją i zwyczajnie prosta, by nie powiedzieć prostacka.

Helen Mamel przebywa w szpitalu z powodu wstydliwej choroby odbytu. Ale dla tej niezwykłej osiemnastolatki jej schorzenie bynajmniej nie jest wstydliwe. Czego tu się wstydzić? Kobiecego ciała, które Helen z jednej strony gloryfikuje, a z drugiej uprzedmiotawia? Bohaterka bez pruderii opowiada o genezie bolesnej szczeliny odbytu, dokładnie opisuje zmiany skórne i podskórne, w końcu zamawia u lekarza wycinek zainfekowanej części ciała, by potem uważnie go obejrzeć, a następnie sfotografować odbytnicze rany pooperacyjne i upajać się zdjęciami, które dokumentują stan jej tyłka po zabiegu.

Helen ma za nic higienę osobistą. Co więcej, Helen podnosi do rangi afrodyzjaku zapach swoich wydzielin pochwowych. „Palec na krótko zanurzyć w cipce, położyć odrobinę śluzu za uszami i rozetrzeć. Zdziała cuda już przy pocałunku na powitanie”. Dziewczyna zakłada, że wszelkie przejawy dbałości o higienę są świadectwem lęku przed prawdą. A jaka jest prawda według Helen? „W rzeczywistości wszystkich nas przecież kręcą zapachy cipki, chuja i potu. Tyle że ludzie zwykle są oderwani od natury i uważają, że wszystko, co naturalne, śmierdzi, a co sztuczne, pięknie pachnie”. Bohaterka „Wilgotnych miejsc” jest naturalna aż do przesady. Jest naturalnie obrzydliwa i nienaturalnie zaburzona, a jeżeli takie dziewczęta naprawdę istnieją, to tylko w chorej wyobraźni autorki.

„Uprawiam drzewka awokado. Poza pieprzeniem się to moje jedyne hobby”. Trzecim można by nazwać roznoszenie bakterii i celebrowanie ich obecności w codziennym życiu. Helen bez skrępowania opowiada o swym bujnym życiu erotycznym, o niehigienicznym życiu, o całej gamie sposobów zadowalania samej siebie, o wydzielinach i wydalinach pełniących funkcję ambrozji, którą chora bohaterka Roche mogłaby pijać codziennie. Jak na osiemnaście lat Helen przeżyła naprawdę wiele. Sterylizacja na złość matce (na złość jej pobożności także programowy ateizm). Wizyty w domach publicznych i seks z kobietami, zwłaszcza podczas krwawienia miesiączkowego. Golenie owłosienia w intymnych miejscach przez poznanego przygodnie czarnoskórego amatora tego typu rozrywek erotycznych. Przygody z narkotykami i licznymi mężczyznami. Przede wszystkim jednak rozwód rodziców i ból z tym związany. Odbytnicze dolegliwości Helen i pobyt w szpitalu nimi spowodowany stają się możliwością do pogodzenia zwaśnionych rodziców i temu bohaterka poświęca równie wiele energii co opowieściom o brudzie, śluzie, krwi, spermie i wyuzdanych formach samogwałtu.

Autorka winna wzbudzać współczucie, bo w gruncie rzeczy jest zagubionym dzieckiem, które tak naprawdę nie zna własnych rodziców. Winniśmy także pod maską perwersji, pretensjonalności i wulgarności odnaleźć skrzywdzone dziecko, które za wszelką cenę próbuje zwrócić na siebie uwagę. Jedyne, co zwraca uwagę podczas lektury „Wilgotnych miejsc”, to posunięta do granic możliwości prowokacja, która czyni z tej książki leksykon wszelkich możliwych obrzydliwości związanych z erogennymi sferami kobiecymi. Jeśli współczesna kobieta ma się przejrzeć w powieści Charlotte Roche, lustro może nie wytrzymać tego odbicia.

Doznania podczas czytania na pewno będą niepowtarzalne. Parafrazując słowa Joanny Goddard z okładki książki mogę jedynie napisać: „Drodzy państwo, przygotujcie się na niesmak”. Bardzo, ale to bardzo nieudana prowokacja.

Wydawnictwo Czarna Owca, 2009