"Dziennik rumowy" Hunter S. Thompson

„Dziennik rumowy” to powieść lekka z jednej strony, a mocno przygnębiająca z drugiej. Autor legendarnego „Lęku i odrazy w Las Vegas” tym razem zabiera nas do egzotycznego Puerto Rico, gdzie będziemy śledzić perypetie Paula Kempa, amerykańskiego dziennikarza niejako zesłanego na gorącą wyspę, na której próbuje odnaleźć swoje miejsce. Lekkość tej powieści polega na tym, że jest niesamowicie dynamiczna, tworzy wciąż zmieniający się kolaż zdarzeń, jej siłą jest potencjał, jaki mają bohaterowie i fakt, iż wciąż są w ruchu. Przygnębiać może z innego powodu. Thompson sięga bowiem po znane literackie wzorce wagabundy, awanturnika i człowieka niedostosowanego, tworząc opowieść mimo wszystko nużącą i niewywołującą większych emocji w czytelniku.

„Dziennik rumowy” jest rzekomo powieścią o dziennikarstwie. Dziennikarskiego powołania w redakcji portorykańskiego „Daily News” nie zauważyłem u żadnego z bohaterów, poświęcających czas piciu, rozrywkom, kłótniom i awanturom, którym jako przerywniki służą godziny spędzane na pisaniu wątpliwej jakości artykułów prasowych. Dziennikarski zmysł obserwacyjny widzimy jednak u autora, który prowadząc nas od jednego krzykliwego miejsca do drugiego, ukazuje jednocześnie problemy społeczne karaibskiej wyspy – specyficznej części Stanów Zjednoczonych, a jednocześnie zdystansowanej od USA przestrzeni, w której pojęcia wolności, równości i sprawiedliwości znacznie różnią się od tych, jakie prezentuje Ameryka.

Paul Kemp jest bowiem pewnego rodzaju intruzem na wyspie i intruzami są wszyscy Amerykanie powiązani z podupadającą gazetą. Portoryko to świat, w którym wszyscy oni funkcjonują wciąż w jakiejś opozycji. To miejsce, gdzie stale istnieje podział na tych z kontynentu i tych z wyspy i gdzie lejący się strumieniami rum bynajmniej nie studzi zapału antagonistów, nieustannie pragnących się zwalczać. Kemp oraz jego wyjątkowo awanturniczy kolega redakcyjny Yeamon mają osobowość outsiderów, którzy za wszelką cenę próbują wywalczyć sobie niezależność. Starają się to robić na wiele różnych sposobów, ale w gruncie rzeczy stają się przegranymi. Bo to także książka o przegranych szansach, o goryczy, o kompleksach i o nieustannej walce, by topiąc się w rumie, nie utopić się w wartkim nurcie codziennego życia.

Hunter S. Thompson napisał „Dziennik rumowy” w przeświadczeniu, iż warto ocalić od zapomnienia świat, w którym każdy z jego bohaterów chce tak naprawdę zapomnieć o sobie samym. Portoryko Thomsona bynajmniej nie kusi egzotyką. To opowieść o trudnych decyzjach i trudnym dorastaniu do odpowiedzialności za to, by naprawdę wziąć życie w swoje ręce. Dziennikarze z „Daily News” są na wyspie tymczasowo i mają także poczucie tymczasowości tego, czym się zajmują. Sami są tymczasowi. Żyją szybko, intensywnie, gwałtownie, bezrefleksyjnie. Ich życie to doznania. Mocne przeżycia. Mocne doświadczenia i coraz mocniejszy rum, który wypijają. Bohaterów Thompsona jakoś nie można polubić, ale nie chodzi tu o obdarzanie ich sympatią, tylko o próbę zrozumienia tego, co kryje się w tej pozornie lekkiej opowiastce sensacyjno-obyczajowej. Czy warto przyjrzeć się bliżej, czym jest portorykańskie San Juan i czy problemy wyspy nie idą w parze z problemami garstki sfrustrowanych dziennikarzy? Jeśli dołożymy do tego regularne mordobicie, uczucia wywołujące zazdrość i rywalizację (tak, pośród szorstkich mężczyzn tej jakże męskiej prozy musi znaleźć się piękna kobieta, która zawróci w głowie Paulowi Kempowi), otrzymamy książkę wzorcowo wręcz wpisującą się w pewną tradycję literacką, ale jednocześnie przewidywalną i po prostu przeciętną.

Czy zatem trzeba odwiedzić Puerto Rico Thompsona? Niekoniecznie. Może nam pozostać niesmak w ustach po nadmiernie pitym rumie, kac, puste konto, obskurne mieszkanie oraz brak perspektyw. I dodatkowo towarzystwo bohaterów, z jakimi można wyskoczyć do baru, ale niekoniecznie się identyfikować. „Dziennik rumowy” to barwna, lecz pozbawiona prawdziwego wdzięku opowiastka. Ot, w sam raz na plażę, na której można pomarzyć o portorykańskim żarze.

Wydawnictwo Niebieska Studnia, 2010

KUP KSIĄŻKĘ