"Para zza ściany" Shari Lapena

Wydawca: Zysk i S-ka

Data wydania: 24 października 2016

Liczba stron: 336

Tłumacz: Piotr Kuś

Oprawa: miękka ze skrzydełkami

Cena det.: 37,90 zł

Tytuł recenzji: Bolesne tajemnice

„Para zza ściany” to niezły debiut. Autorka postawiła na dynamikę zdarzeń połączoną z ludzkimi atawizmami. Każdy bohater kryje w sobie jakąś tajemnicę i każda z nich zostaje umiejętnie odsłonięta. Można odnieść wrażenie, że wszyscy mają w tej książce nerwy napięte do granic, atmosfera kumulujących się podejrzeń jest już nie do zniesienia. A Shari Lapena dokłada wciąż nowe i wciąż zaskakujące narracyjne wolty, dzięki którym zmieniamy swój punkt widzenia na skomplikowaną sprawę zbudowaną wokół porwania sześciomiesięcznego niemowlęcia. Motyw zaginionego dziecka i niefrasobliwej matki jest już tak okrutnie wyeksploatowany we współczesnej literaturze popularnej – wystarczy wspomnieć niedawno wydaną „Wdowę” Fiony Burton czy „Gdzie jest Mia?” Alexandry Burt – że wydaje się niemożliwe, aby wydobyć z niego coś naprawdę wartościowego, opowiedzieć unikalną historię. Autorce „Pary zza ściany” się to udaje. Mankamentem książki są te fragmenty warte usunięcia w redakcji, które wyręczają czytelnika usiłującego dodać dwa do dwóch i dość natrętnie przypominają fakty, wobec których już został postawiony. Wymusza to niejako narracja kilku różnych perspektyw, ale jest to dosyć męczące i odbiera przyjemność poszukiwania rozwiązań na własną rękę. Te prowadzone przez zdeterminowanego detektywa Rasbacha są nieco groteskowe, bo Lapena stworzyła wyjątkowo marną postać drugiego planu, która z jednej strony antycypuje odkrywanie pewnych tajemnic, z drugiej jednak – jest tylko papierowym bohaterem, który w gruncie rzeczy stoi w miejscu, choć jest gotowy do działania o każdej porze dnia i nocy.

Nic to. Mankamenty są drobne i do wybaczenia. To naprawdę pasjonująca historia. Opowieść o małżeństwie, które stanie przed poważną próbą. Lapena zrekonstruuje przeszłość, umiejscawiając w niej tych, którzy pełni niefrasobliwości pozostawiają swoją małą córeczkę samą w domu i udają się na przyjęcie urodzinowe do sąsiadów. Po zniknięciu Cory opinia publiczna wydaje od razu surowy werdykt. Tymczasem nikt nie jest świadom tego, co działo się feralnej nocy, kiedy rodzice co pół godziny odwiedzali śpiące dziecko, a po powrocie z imprezy z przerażeniem odkryli, że Cory nie ma w łóżeczku. Retrospekcje wydają się ciekawsze niż nerwowa noc, podczas której nikt nie zmruży oka. Autorka serwuje nam coraz to nowe zbiegi okoliczności, tłumaczy skomplikowane relacje, ukazuje ogrom emocji i stopniuje napięcie zmierzające do koszmarnego apogeum.

Lapena nie daje nam złudzeń co do tego, kto jest bohaterem pierwszego planu. To Anne Conti – to ona otwiera i zamyka tę książkę w bardzo sugestywnych okolicznościach. Na samym początku widzimy, że jest już nieco zniesmaczona przyjęciem u sąsiadów i najchętniej znalazłaby się przy córce, zamiast obserwować, jak mąż flirtuje z Cynthią. Specyficzna relacja Marco i jego uroczej sąsiadki zaważy na dalszym przebiegu zdarzeń. Będziemy się zastanawiać nad tym, kim naprawdę jest mąż Anne. Tym bardziej że ona sama odkrywa bolesną prawdę o niemoralnej bliskości i ta prawda zamroczy ją nieco, odbierze jasność widzenia faktów. Anne zapadnie się w sobie już nie pierwszy raz. Po urodzeniu Cory doświadcza depresji poporodowej. Co naprawdę dzieje się w jej głowie? Jak bardzo zamglony obraz rzeczywistości może mieć kobieta, która w pewnym momencie dojdzie do przekonania, że zabiła córkę?

Wspomniany mdły detektyw już od samego początku podejrzewa, że w zniknięciu dziecka maczają palce jego rodzice. Wie, że ustalenie prawdy to kwestia czasu. A ten przyspiesza bardzo nerwowo. Mnożą się hipotezy co do tego, kto wyniósł Corę z domu. Ktoś doskonale przemyślał całe to porwanie. Komuś jednak coś wymknęło się spod kontroli. Lapena świetnie portretuje cały wachlarz zmiennych emocji. Kierunki śledztwa wikłają się, wciąż pojawiają się nowe tropy. Rodzice nie są bez winy, ale czy ktokolwiek nie jest nią obarczony? Najlepiej portretowana jest atmosfera wzajemnej nieufności, jaka buduje się między małżonkami. Marco ukrywa coś przed Anne. Ona również ma swoje tajemnice. Z czasem jedno z nich dojdzie do wniosku, że żyło z wrogiem. Kto tak naprawdę komu zagraża? Jaki związek mają problemy finansowe Marco z jego chaotycznym zachowaniem tuż po zaginięciu córki?

„Para zza ściany” to opowieść o kłamstwach, chciwości i takiej formie bezradności wobec losu, która wywołuje działania irracjonalne – napiętnowane potem przez otoczenie, bo niezrozumiałe, okrutne, a może bezmyślne. Mimo wszystko królową akcji jest Anne. Kobieta najpierw przeżywa rozpacz i czuje się bezradna, by potem odzyskać siły i walczyć o córkę inaczej, niż moglibyśmy się spodziewać. Anne kryje w sobie najwięcej zagadek i jest najbardziej wdzięczną postacią do czytelniczej obserwacji. Marco natomiast jest mężem, dla którego oddalanie się od żony było czymś naturalnym po tym, gdy macierzyństwo zaprzątnęło jej uwagę. Konsekwencji tego oddalenia będzie kilka. Marco przyjmie w tej powieści na siebie być może najwięcej wszelkiego rodzaju odium, ale to Anne będzie zagadką, wobec której staniemy bezradni. Nawet wówczas, gdy okaże się, że wszystko jest już jasne. Bohaterowie tej książki komplikują sobie życie na wiele różnych sposobów. Trudne relacje małżonków z teściami idą w parze z enigmatycznym związkiem Cynthii i Grahama, u których małżeństwo Contich bawi w otwarciu powieści.

Shari Lapena układa intrygę bardzo precyzyjnie. Przyglądając się relacjom bohaterów, musimy być wyczuleni na każdy szczegół. To nic, że ostateczne rozwiązania pojawiają się może zbyt szybko i że stopień zawikłania fabuły nie idzie w parze z prostotą jej zamykania. Myślę, że to taka książka, przy lekturze której może nas zmrozić, możemy być zaskoczeni, możemy być przede wszystkim bezradni – a to duża zaleta narracji etykietowanej jako thriller psychologiczny. Mamy się przestraszyć bohaterów i tego, co z nich może tkwić w nas samych. I przestraszymy się. Każdy ma bowiem mroczne tajemnice i świat przedstawiony drży w posadach – co chwilę bowiem następuje nieoczekiwany zwrot akcji, a wraz z nim pojawia się cała gama nowych emocji. Lapena nie oszczędzi nikogo, ale też nie zamiecie żadnego sekretu pod dywan. Sprytne to wszystko, pomysłowo skonstruowane. Taka książka prezentująca kilka ważnych perspektyw – świadomość człowieka osaczonego, zagubionego, zaburzonego czy wściekłego. Ta różnorodność i charakterologiczna wiarygodność czynią z tego debiutu rzecz wartą uwagi i promocji, która pozwoliła Shari Lapenie uwieść świat tą mroczną narracją o nas samych, często chowających się w cieniu przed światem. A potem ponosimy tego konsekwencje, bo świat chce znać nasze tajemnice. Ujawniając je, ranimy siebie, niszczymy związki. Co jednak można zyskać? Lapena oczyści swoich straumatyzowanych bohaterów, ale pozostawi nas także w pewnym niedosycie. Dlatego to powieść naprawdę warta uwagi.